رشته مهندسي نقشه برداري كه امروزه گاهي اوقات مهـندسي ژئودزي و ژئوماتيك نيز خوانده مي شود در بــرگيرنده كـليه فعالــيتهايـي است كه  به نوعي منجر به برآورد مختصات يـك يا چند نقطه از سطـح درون ويا برون زمين مي گردد.

     علاوه براين از آنجا كه درگذشته كليه فعاليت هاي مزبور به تهـيه  نقشه از محدوده اي از زمين  منجر مي شده لـذا به رشــته مهنــدسي نقشه برداري معروف گرديده وبه سبب آنكه هرنوع فعاليت وسـاخت وساز عمراني درنخستين گام مستلزم استفاده از نقشه بوده است ،اين رشته ازجمله گرايش هاي مهنـدسي عمران به حساب مي آمده است. ليكن امروزه با گسترش دامنه فعاليت هاي مهندسين اين رشته شاهد حضور آنان درساير كاربردهاي علمي تحقيقاتي وصنعتي اعم از كنترل سدها، برج هاي بلند، هدايت هواپيماها، پيش بيني زلزله، باستان شناسي، ساخت قطعات صنعتي و ... مي باشيم به همين سبب شايد بتوان نام مهندسي ژئودزي و ژئوماتيك را داراي وجه تسميه مناسب تري براي اين رشته دانست.

2- گرايش تحصيلات تكميلي

    بنا به كاربردهاي متنوع رشته مهنسي نقشه برداري ونياز به پرورش متخصصين با توانايي هاي ويژه در اين رشته، درمقاطع كارشناسي ارشد ودكترا درنقاط مختلف جهان داراي گرايش هايي نظير ژئودزي، هيدروگرافي فتوگرامتري و سنجش از دور وسيستم هاي اطلاعات جغرافيايي (GIS)بوده و وجه مشترك همه گرايش ها سرو كار داشتن بامختصات نقاط زميني و كاربردهاي آن مي باشد.

  درحال حاضر از ميان گرايش هاي مذكور به جز گرايش تحصيلي هيدروگرافي ،دركشور ما چند سالي است دانشجوياني در دو مقطع كارشناسي ارشد و دكترا مشغول به تحصيل هستند.

3-ويژگي هاي تحصيلي

   از آنجا كه هدف عمده در اين رشته، برآورد مختصات نقاط زميني است لذا دو مسئله به عنوان مبنا مطرح مي باشد :اولا از آن رو كه مختصات يك كميت رياضي است ،محاسبات رياضي از هندسه اقليدسي ،مثلثات و هندسه فضايي گرفته تارياضيات مهندسي پيشرفته و هندسه ديفرانسيل جزء مباني رشته محسوب مي‌گردد،ثانيا به سبب آنكه موضوع مورد مطالعه نقاط زمين مي باشد لذا آگاهي از فيزيك و ديناميك زمين واجرام سماوي ديگر ،قطعأ  نقش به سزايي در پيشرفت  در اين رشته بــازي

مي كند.

  از اين رو ناگفته پيداست كه اولين گام  براي موفقيت دانشجويان وفارغ التحصيلان رشته مهندسي نقشه برداري ،مطالعات عميق و دقيق رياضيات كابردي و فيزيك مي باشد.

     دومين نكته قابل ذكر كه از ويژگي هاي خاص اين رشته است تعداد واحدهاي دروس عملي نسبتا زيادي است كه دانشجويان مي گذارنند چرا كه برآورد مختصات و تهيه نقشه در مرحله اول مستلزم جمع آوري اطلاعا ت زميني  است.

     با توجه به نكات مذكور بايد گفت كه دانشجويان رشته مهندسي نقشه برداري بايد به دو مسئله مطالعات تئوريك ومشاهدات عملي توجه ويژه اي مبذول دارند ،درعين حال نظر به گسترش تكنولوژي هاي نو،توفيق درمطالعه و كار با نرم افزارهاي بي شمار موجود و اينترنت نيز يكي ديگر از كليدهاي موفقيت دانشجويان مي باشد.

در هر حال يكي از خصوصيات منحصر به فرد گرايش تحصيلي ژئودزي و ژئوماتيك آن است كــه  اين رشته تمامي خواسته ها وسلايق تئوريك وعملي دانشجويان خود را ارضا خواهد كرد.

   شايان ذكر است جايگاه كنوني رشته نقشه برداري از حيث تئوري و عملي دركشور ،قابليت رقابت با مسائل روز دنيا رادارد به شرط آن كه در زمينه هاي عملي و كاربردهاي مختلف نيز زمينه هاي فرهنگي لازم براي ارجاع كار به فارغ التحصيلان مهندسي نقشه برداري كشور ،فراهم شود.

مهندسي نقشه برداري چيست؟

مهندسي نقشه برداري رشته اي است كه به مباحثه مربوط به روشهاي مختلف جمع آوري اطلاعات زميني به منظور تهيه نقشه براي كاربران مختلف از روشهاي متفاوت مي پردازد.

اصولاً لزوم تهيه نقشه كاملاً واضح و روشن است براي مثال در فعاليتهاي عمراني نظير احداث راهها , خطوط انتقال نيرو و آب , احداث تونل و مترو و مواردي ديگر وجود يك نقشه مناسب اولين و ضروري ترين پارامتر مي باشد.

نقشه برداري به شاخه هاي مختلفي تقسيم مي شود :

1- Geodesy ( ژئودزي) علمي است كه هدف از آن تعيين شكل و اندازه زمين و مختصات نقاط روي سطح زمين و يا بالاي آن و همچنين بررسي تغييرات زماني در شكل و ميدان ثقل زمين مي باشد.

ژئودزي خود به گرايش هاي مختلفي تقسيم مي شود مانند :

الف- ژئودزي فيزيك – (فيزيكال ژئودزي) : هدف تعيين پارامترهاي ميدان ثقل زمين

ب- ژئودزي ديناميك : هدف بررسي تغييرات لحظه اي در شكل و اندازه زمين

ج- ژئودزي ماهواره اي : هدف تعيين مختصات با روش هاي ماهواره اي نظير LLR – SLR , GPS

2- فتوگرامتري : علم است كه هدف از آن تعيين مختصات نقاط است با استفاده از اطلاعات بدست آمده از روي عكس كه اين رشته نيز به گرايش هاي مختلفي تقسيم بندي مي شود.

الف- فتوگرامتري هوائي : هدف تهيه نقشه جهت مناطق وسيع يا مناطقي است كه بروشهاي زميني نمي توان از آنها نقشه تهيه كرد.

ب- فتوگرامتري برد كوتاه : هدف تعيين مختصات نقاط به شرطي كه فاصله نقاط تا دوربين عكسبرداري خيلي كم باشد اين شاخه از فتوگرامتري در فعاليتهاي صنعتي نيز استفاده مي شود.

3- سنجش از راه دور : در اين رشته از اطلاعات بدست آمده از تصاوير ماهواره اي جهت تهيه نقشه استفاده مي شود.

4- GIS : سيستم اطلاعات جغرافيايي به منظور طبقه بندي اطلاعات در لايه هاي مختلف و ارائه مناسب به كاربر

5- هيدروگرافي : تهيه نقشه هاي دريايي جهت ناوبري از وظايف اين رشته است.